W ostatnich kilku latach, pojawia się coraz większe zainteresowanie gatunkiem world music i tradycyjną muzyką folkową. Siłą rzeczy powstaje również coraz więcej zespołów folkowych, jednakże dość różnie interpretujących muzykę ludową. Każdy z zespołów w inny sposób czerpie z ludowości, co pokazuje, że folk i jego interpretacja nie jest jednorodna i ściśle określona, nawet dla jednego kraju. Bo folk nie jest do końca jednoznacznym pojęciem, ot i cała historia. Co zatem wyróżnia dany zespół i jego muzykę na tle innych? Co sprawia, że właśnie to a nie inne wydawnictwo staje się interesujące i intrygujące? Odpowiedzi na te pytania możecie odnaleźć wsłuchując się między innymi w magnetyczną twórczość rewelacyjnego zespołu Kata.
Kata to oryginalny żeński kwintet wokalny, który pochodzi z Wysp Owczych.
Skład zespołu:
Eyð Berghamar Jacobsen
Guðrið Hansdóttir
Greta Bech
Arnfríð Lützen
Unn Paturson
W 2016 roku za pośrednictwem wytwórni TUTL ukazał się debiutancki album projektu Kata zatytułowany „Tívils Døtur”. Na wydawnictwo to składa się 12 kompozycji mocno zakorzenionych w farerskim folklorze i tradycyjnych farerskich pieśniach (skjaldur/kvæði), dodatkowo inspirowanych bułgarskimi pieśniami chóralnymi. W przeważającej części są to utwory wyłącznie wokalne, śpiewane a capella, rozpisane na wielogłosy. Jedynie w kilku fragmentach pojawia się perkusja, na której zagrał Rógvi á Rógvu oraz pewne subtelne elektroniczne elementy, za które odpowiada Lasse Thorning Jæger. Ale instrumentalną warstwę tej płyt, zresztą bardzo oszczędną, należy traktować wyłącznie jako pewien dodatek, tło, na które naniesiono właściwy obraz.
Album „Tívils Døtur” jest nośnikiem farerskiej tradycji i jako taki mieni się rozmaitymi barwami tego wyjątkowego folkloru. Zespół Kata tworzy jednak swój własny i niepowtarzalny styl. Ludowość ich muzyki przejawia się głównie w wykorzystaniu tradycyjnych melodii ludowych. Moc drzemiąca w tych dźwiękach, jak i ich subtelne brzmienie sprawia, że muzyka nie pozostaje obojętna słuchaczowi. Trzeba jednak wiedzieć, że to jednak głos ludzki jest w ich muzyce najważniejszym ogniwem, bo na kwintesencję twórczości tego kwintetu składa się unikalna harmonia i wspaniała tonalność tworzona przez połączenie pięciu różnych i silnych kobiecych głosów. Każda z członkiń Kata to wybitna postać farerskiej sceny muzycznej. Wokalistki znane z zamiłowania do muzyki folkowej wspaniale wkomponowują się w kreowany przez siebie świat dźwięków – świat jednocześnie archaiczny, ale i ponadczasowy. Zaprezentowane kompozycje nadal kipią świeżością i oryginalnością. Nie trudno się domyśleć, że wykorzystana przez artystki wielogłosowość jest zniewalająca. Efekt jest znakomity.
„Tívils Døtur” to zbiór kompozycji pełnych pasji, mistycyzmu i zaangażowania, których siła skrywa się w bezpośrednim przekazie i autentyczności. Niektóre z tych pieśni, jak na przykład „Inni liggur tú líri” (About a bird) i „Vevpíkan” (A ballad of lost effort), mają krótką formę, tym samym pojawiają się w nich tylko przebłyski tradycyjnej farerskiej kultury, z której się wywodzą. Wiele kompozycji ma eliptyczną strukturę, np. „Faðir og dóttir” i „Silvurlín”, w których stopniowo rozwija się melodia i napięcie. Pewną ciekawostką jest też „Rúra, rúra barnið” – to najbardziej znany na Wyspach Owczych wierszyk. Natomiast „Grímur á Miðalnesi” to już inna bajka, a raczej baśń, o bardzo tajemniczej i mistycznej atmosferze. Poważne pozostają również „Eg átti mær eina húgvu (Húgvutáttur)” i „Torkils døtur”, które przedstawiają dramatyczne historie dotyczące ludzkiej chciwości, upadku moralności, a nawet przemocy seksualnej, która w przywołanym, ostatnim utworze przybiera formę narracyjną, kojarzącą się z filmem Ingmara Bergmana z 1960 roku pod tytułem „The Virgin Spring”.
Ale trzeba pamiętać, iż twórczość Kata to nie tylko piękne folkowe melodie oraz cudowne i hipnotyczne harmonie wokalne, ale również interesujące ludowe opowieści opisujące tradycję i dawne społeczne obyczaje. I chociaż całość wykonana jest w rodzimym, farerskim języku wokalistek, to w dołączonej do płyty książeczce można znaleźć ich angielskie tłumaczenia.
Debiutanckie wydawnictwo Kata „Tívils Døtur” to surowe piękno ludowości Wysp Owczych i wcale nie trzeba znać język farerski, żeby tę płytę zrozumieć.
KATA :: Tívils døtur
1 Tívils døtur 1:34
2 Silvurlín 4:03
3 Inni liggur tú líri 1:00
4 Faðir og dóttir 4:30
5 Eg átti mær eina húgvu (Húgvutáttur) 3:11
6 Risin og moyggin 4:59
7 Rúra, rúra barnið 3:18
8 Grímur á Miðalnesi 4:36
9 Vevpíkan 2:49
10 Torkils døtur 5:14
11 Tað var 99 og tað var 98 5:20
12 Rúra, rúra barnið (Outro) 2:31
KATA : facebook
Album można przesłuchać na iTunes.