Yggdrasil to eklektyczny nordycki zespół muzyczny wywodzący się z Wysp Owczych.
Zespół Yggdrasil został założony w 1981 roku przez kompozytora i pianistę Kristiana Blaka, i ma na swoim koncie kilkanaście wydawnictw, tak studyjnych jak i koncertowych.
Kristian Blak urodził się na duńskim półwyspie Jutlandia w 1947 roku, a w roku 1974 przeniósł się na Wyspy Owcze, gdzie mieszkała do tej pory. Jest powszechnie uważany za jedną z najwybitniejszych i najważniejszych postaci w historii muzyki farerskiej. Odgrywa on główną rolę w życiu muzycznym i kulturalnym tego kraju. Na Wyspach Owczych napisał większość swojej muzyki. A przyznać trzeba, że Kristian ma zróżnicowane zainteresowania muzyczne i wielorakie doświadczenia na polu muzyki, stąd tak szeroki stylistyczny wachlarz inspiracji i wpływów przewijający się w jego pracach, choć szczególnie słynie z łączenia muzyki folkowej i etnicznej z nowymi technikami kompozytorskimi.
Kristian komponował utwory dla solistów, dla chórów, a także muzykę symfoniczną, oraz do baletu. Artysta nagrywał z licznymi lokalnymi artystami, jak również później koncertował z nimi po całym świecie promując tradycje ludowe (i nie tylko) Wysp Owczych. Poza tym, Kristian pracuje też jako manager farerskich artystów i zespołów oraz kieruje farerską wytwórnią Tutl Records. Dodać należy, że jest on również dyrektorem artystycznym popularnego festiwalu Summartónar.
Wracając do Yggdrasil to trzeba powiedzieć, iż jak przystało na inicjatora i lidera tej formacji Kristian Blak jest głównym kompozytorem materiału grupy. Ale Yggdrasil to nie jest pierwszy lepszy zespół. To pewne wyjątkowe zjawisko o wartości niemal bezcennej.
Od samego początku Yggdrasil miał wyraźną koncepcję.
Po pierwsze w swoich szeregach łączył i nadal łączy muzyków pochodzących z różnych krajów, jak i z różnych środowisk muzycznych. Są to artyści najczęściej obracający się w kręgach jazzu, ale także muzyki etnicznej, folku, rocka i muzyki klasycznej. Jedni muzycy dołączają na dłużej, inni na krócej. I takie też było założenie Kristiana, żeby ten zespół cechowała personalna dynamika, żeby był w nim ruch, przepływ osobowości. Co ważne osobowość i charakterystyczny styl każdego członka zespołu tutaj wyraźnie słychać. Jest to nieprawdopodobne.
W Yggdrasil występują bądź występowali np. Anders Hagberg (flet, saksofon), Anders Jormin (bas), Angelika Niesen (skrzypce), Brandur Jacobsen (perkusja), Eivør Pálsdóttir (wokal), Ernst Dalsgard (flet), Heðin Ziska Davidsen (gitara), John Tchicai (saksofon), Kári Sverisson (wokal), Karin Korpelainen (perkusja), Kristian Blak (fortepian), Lelle Kullgren (gitara), Mia Káradóttir (flet), Mikael Blak (bas), Ólavur Øster (gitara), Rasmus Lyberth (wokal), Tore Brunborg (saksofon), Villu Veski (saksofon).
Po drugie większość materiału jaki proponuje nam Yggdrasil zostało przygotowane także w związku z innymi formami sztuki, np. sztukami wizualnymi, poezją, baletem, operą lub bezpośrednio z naturą (koncerty w jaskiniach morskich).
Po trzecie Yggdrasil w sposób wyraźnie czerpie z nordyckiej tradycji ludowej. Kompozycje są opierają się głównie na pomysłach i motywach etnicznych i folkowych, pochodzących z obszaru północnoatlantyckiego. Mamy tutaj odniesienia do farerskich ballad, skandynawskich hymnów i rymów, wierszyków, pieśni Inuitów oraz muzyki folkowej Szetlandów. Znaczną część twórczości Yggdrasil zajmuje improwizacja, stąd w interpretacjach muzyków dużo jest rzeczy z gatunków od free- i etno-jazzu, przez muzykę klasyczną, aż po world music.
I po czwarte, a jest to rzecz równie ważna, nazywa zespołu została zaczerpnięta z mitologii nordyckiej. Yggdrasil dosłownie oznacza koń Yggra, czyli Odyna, bo jednym z jego imion jest właśnie Yggr (Straszliwy). Ale w bardziej ogólnym znaczeniu Yggdrasil według skandynawskich wierzeń było „Drzewem Strasznego”. Mitologia przedstawia je jako ogromne drzewo, na którym spoczywały różne światy: Asgard, Midgard, Utgard i Hel. Zaś pień tego drzewa opierał się na trzech korzeniach, przechodzących przez wspomiane światy. Pod korzeniami tego drzewa też było życie. Była tam m.in. Studia Urd, nad którą mieszkały istoty o nazwie Norny. Co ciekawe nad tymi istotami nikt nie sprawował mocy, byli poza władzą czegokolwiek, nawet bóstw. Głównym zadaniem Norn było codzienne podlewanie korzeni Wielkiego Drzewa, aby mogło się rozwijać, żyć. A nie było to łatwe, bo korzenie ciągle były podgryzane przez smoka Níðhöggra. Ponadto korą drzewa żywił się jeleń – Dvalin, a żyjąca na szczycie drzewa koza Heidrun zjadała jego liście.
Ale to nie wszytko. To dopiero tzw. czubek góry lodowej całej tej historii. Powiem jeszcze tylko, że między gałęziami tego drzewa biegała wiewiórka Ratatosk – posłaniec przenoszący informacje i wieści z różnych światów. A na samym czubku drzewa zasiadał wielki orzeł, który ruchem swoich skrzydeł powodował powstawanie wiatrów nad światami.
Podsumowując drzewo Yggdrasil istnieje w stanie równowagi kosmicznej, z jednej strony stale zagrożone i pochłaniane, a z drugiej wciąć się odnawiające, rozwijające się i dojrzewające. I tu należy doszukiwać się podobieństw między mitologicznym drzewem a farerskim zespołem. W pojawiających się i znikających kolejnych muzykach oraz szerokim zakresie stylistycznym muzyki. W ciągłych muzycznych eksperymentach, odkrywaniu nowych dróg ekspresji, łączeniu tradycji z nowoczesnością. Yggdrasil to oś kosmiczna, stabilny element skupiający wokół siebie różnorodne inspiracje i wpływy, dzięki któremu możliwy jest pełny kontakt zarówno z przeszłością, jak i przyszłością.
W tym roku zespół Yggdrasil wydał swój najnowszy album zatytułowany „Lipet Ei” (TUTL Records). Materiał na płytę został napisany i wyprodukowany przez Kristiana Blaka. Rejestracja materiału odbyła się w Studio Bloch, znajdującym się w Tórshavn na Wyspach Owczych. Czuwał nad nią Theodor Kapnas i Benjamin Petersen. Mastering albumu wykonał Finnur Hansen.
W nagraniach tego wydawnictwa uczestniczyli:
Vera Kondrateva: wokal, peshar (tamburyn/bęben), dzwonki (jakie noszą renifery), tum ran
(harfa z kości renifera), vargan (harfa z Ałtaju)
Angelika Nielsen: skrzypce
Villu Veski: saksofon
Kristian Blak: fortepian, fisharmonia, wokal, flet angelica stalk,
näverlur (róg), perkusja
Hedina Ziska Davidsen: gitara, elektronika
Mikael Blak: bas
Brandur Jakobsen: bębny
James Goodwin: kotły (9)
Per Ingvaldur Højgaard Petersen: bębny (5)
Najnowszy album Yggdrasil „Lipet ei” czyli „Seven Brothers” jest jedną wielką suitą składającą się z dwunastu części. Źródła, które zainspirowały powstanie tego materiału sięgają kilku północnych, okołobiegunowych kultur – Inuitów z Grenlandii, północno-zachodnich wybrzeży Kanady i Aleut, jak również ludowych tradycji Sami, farerskich oraz jakuckich. Jednakże największy wpływ na kształt, formę i brzmienie tego albumu miała kultura Khanti, społeczności pochodzącej z północno-zachodniej Syberii, którą przedstawicielką tutaj jest, wymieniona wyżej, Vera Kondrateva.
Nadmienię, iż wokalistka Khanti, czy może raczej pieśniarka Vera Kondratieva w październiku 2015 roku wraz z Kristianem Blakiem i zespołem Yggdrasil wystąpiła na festiwalu sztuki “The Faroe Islands are closer than you think”, który odbywał się w Surgut. Tam przedstawiono materiał, który obecnie możecie usłyszeć na płycie „Lipet ei”. W sumie od tego czasu muzycy zagrali jeszcze kilka tego typu koncertów, a nawet zaprezentowali materiał na pewnym estońskim festiwalu muzyki etnicznej.
Kristian Blak i Yggdrasil udowodniają po raz kolejny, że nie boją się eksperymentować z mieszaniem różnych gatunków muzycznych, które dla większości ludzi mogą wydawać się nieprzystające. „Lipet ei” w sposób fantastyczny łączy tradycje pieśni i kultury Khanti, czyli muzykę etniczną z intrygującymi brzmieniami dawnych i rzadko spotykanych instrumentów, jak i przejmującym wokalem oraz elementami jazzu i folku.
Przemierzając kolejne niebanalności przygotowanej przez muzyków Yggdrasil suity można poczuć się niczym podróżnik zmierzający do dziewiczego źródła danej kultury, wiedziony kolejnymi fragmentami mozolnie skonstruowanej całości. Tu nie chodzi tylko o słuchanie muzyki, ale też autentyczne poczucie eksploracji wyjątkowej tradycji. A zapewniam, że dźwięki zawarte na tym albumie stymulują do owego poznawania. Cokolwiek by nie napisać, prawdą jest, iż taka płyta jest szansą nie tylko na poznanie, ale i na zachowanie na dłużej w pamięci szerszego odbiorcy istnienia kultury Khanti.
„Lipet Ei” to album zarejestrowany na pograniczu dwóch rzeczywistości. Tej aktualnej, współczesnej i namacalnej, a także tej dawnej, trudno dostępnej i metafizycznej. Łatwo jest dotknąć instrumentów, trudniej sprawić by tworzyły mistycyzm. Yggdrasil jest do tego zdolny. Posłuchajcie „Lipet Ei”, a będziecie wiedzieć, co mam na myśli.
Każdy miłośnik połączenia nowoczesnego jazzu i folku z tradycją, z etniką czy po prostu ktoś, kto ceni sobie artystyczne innowacje powinien zwrócić swoją uwagę na album „Lipet Ei”, ale też na całokształt twórczości Yggdrasil. To ślad geniuszu. Próżno szukać odniesień do czegokolwiek.
Yggdrasil :: Lipet Ei (Seven Brothers)
1. Aikuelli – Ne areh (The Woman’s Song) (trad. Khanty / Vera Kondrateva & Kristian Blak) 3:11
2. Aaveq (Walrus) (Kristian Blak) 4:29
3. Ehe (Yakut Bear) (Kristian Blak) 3:00
4. Kurenya (The Girl Kurenya) (trad. Khanty / Vera Kondrateva & Kristian Blak) 3:11
5. Grind í karry (Kristian Blak) 8:27
6. Imi areh iki kicha (Song of the Wife for her Husband)(trad. Khanty / Vera Kondrateva & Kristian Blak) 2:18
7. Lyamin (River) (trad. Khanty / Vera Kondrateva & Kristian Blak) 5:27
8. I khluvelem (Little Horse) (trad. Khanty / Vera Kondrateva & Kristian Blak) 2:27
9. Tuktu (Caribou) (Kristian Blak) 5:00
10. Eagle (Vera Kondrateva & Kristian Blak) 1:19
11. Seven Legged Horse (Vera Kondrateva & Kristian Blak) 1:36
12. Goose (Vera Kondrateva & Kristian Blak) 2:11
Kristian Blak : website