Gdzieś pomiędzy twórczością Sigur Rós, Riceboy Sleeps, czy też Jónsi & Alex oraz solowymi albumami Jónsiego pojawia się Frakkur (ang. Bold, czyli „odważny”, „śmiały”) – projekt muzyczny mniej znany i tajemniczy.
Tymi słowami cztery lata temu zaczynałem tekst traktujący o genezie i twórczości Frakkur, czyli pobocznego projektu Jónsiego (z Sigur Rós), a także jego trzech nieoficjalnych bootlegach. Zainteresowanych odsyłam TUTAJ.
W końcu eksperymenty i zabawy Jónsiego z muzyką elektroniczną, którymi parał się na początku XXI wieku doczekały się oficjalnego wydawnictwa. 23 listopada 2018 roku premierę miało wydawnictwo Frakkur zatytułowane „2000-2004”.
Na wstępie zaznaczę, że przez długi czas kolekcja powstałych w dalekiej przeszłości kompozycji nagranych przez Frakkur uważana była za delikatnie mówiąc zagubioną, a będąc dokładnym za bezpowrotnie utraconą, gdyż doszło do poważnego uszkodzenia twardego dysku, na którym Jónsi te nagrania gromadził. Próby odzyskania tych plików okazały się bezskuteczne. Ale po niemal dziesięciu latach od tej sytuacji do artysty odezwała się osoba mieszkająca w Bostonie informująca, iż posiada materiał Frakkur, na dowód tego przesłała mu pliki. Okazało się, że wiele lat temu partner Jónsiego, Alex Somers podzielił się nagraniami Frakkur wypalonymi na płytach CD-R ze swoimi bliskimi przyjaciółmi w Bostonie. No i w ten sposób po niemal dekadzie jedna z tych osób nawiązała z nimi kontakt przyczyniając się do tego, żeby ocalić projekt Frakkur od zapomnienia.
Premierowe wydawnictwo Frakkur nie bez przyczyny nosi tytuł „2000-2004”, gdyż składa się z trzech albumów, wspomnianych na wstępie trzech utraconych albumów-bootlegów, stanowiących muzyczny zapis kolejnych okresów twórczości projektu, czyli lat 2000-2001, 2002-2003 i 2003-2004. A wiedzieć trzeba, że te okresy znacząco wpływały na kształtowanie się brzmienia Frakkur, bo muzyka projektu powstawała wtedy w różnorodnych warunkach i na odmiennym sprzęcie. Na potrójnym albumie „2000-2004” znajduje się w sumie 24 utwory, które przynoszą 108 minut muzyki. Zaznaczyć też trzeba, że dopiero na tym wydawnictwie po raz pierwszy nagrania Frakkur zostały odpowiednio zmasterowane, oczyszczone z usterek i wszelkich błędów, a za te prace odpowiedzialny był Taylor Deupree.
Album pierwszy to zapis muzyki z lat 2000-2001. Nosi on podtytuł „SFTLB”. Rozwinięcie tego skrótu to „Songs for the little boy”. Znajdziemy tutaj dziewięć kompozycji, które powstawały na pierwszym laptopie Jónsiego. Artysta nazywał go pieszczotliwie The Tank ze względu na duży i nieporęczny rozmiar urządzenia. Album ten jest muzycznym odzwierciedleniem „radzenia sobie z nieodwzajemnioną miłością, jakiej doświadczył prosty chłopak mieszkający w Reykjaviku”. Tworzenie dziwnej i odrealnionej muzyki było dla Jónsiego sposobem na radzenie sobie z trudnymi emocjami i bólem rozdartego serca. Muzyk wykorzystał w nagraniach m.in. sample kalimby i dźwięku pozytywek. Posługiwał się także oprogramowaniem Fruity Loops.
Album drugi, czyli „TB” („ToyBoy”) składa się z kolejnych ośmiu kompozycji, które powstały w okresie 2002-2003. Nagrania te powstawały w małym mieszkaniu artysty w Reykjaviku, gdzie założył on swoje pierwsze domowe studio. Wprawdzie miało ono wersję kompaktową, gdyż znajdowało się w… kredensie, ale umożliwiało to łatwe zamykanie go na noc. W górnej szufladzie umieszczone były instrumenty klawiszowe, Yamaha RS-7000 z 32-megabajtową pamięcią, którą artysta ochrzcił mianem Grey Machine. W nagraniach muzyk wykorzystywał sample dźwięków wybijanych na dziecięcych zabawkach, które zbierał w lokalnych sklepach z używanymi rzeczami. Jónsi wspomina ten okres jako czas „wypełniony oślepiającym słonecznym światłem i czystą zabawą pełną twórczą energii”.
Ostatnia część trylogii Frakkur to album „PP” („Pling Pong”) obejmujący okres 2003-2004. Ta część składająca się z siedmiu utworów powstała w Cambridge, w Stanach Zjednoczonych w stanie Massachusetts, niedaleko Bostonu. Artysta wykorzystywał ówczesne przerwy w trasie koncertowej Sigur Rós nagrywając muzykę w pokojach hotelowych. Znaczenie ma też fakt, że w tym okresie jego partner Alex Somers, zapoznał go z oprogramowaniem Logic. Jónsi połączył go z zabawkową wersją klawiszy Yamaha VSS-30, aby wykorzystać sample jego dźwięków i brzmień. Artysta opisuje ten czas jako „spontaniczny i ekscytujący proces”. Swoją drogą słychać w tych nagraniach pewne echa i brzmienia, które później możemy odnaleźć na albumie „Takk” Sigur Rós.
Projekt Frakkur narodził się w początkowych latach działalności Sigur Rós. Jest to dowodem niezwykłej kreatywności Jónsiego oraz jego skłonności do ciągłych muzycznych poszukiwań i eksperymentów. Poświęcając czas i angażując się coraz bardziej w te kompozycje, artysta chciał się przekonać „jak daleko mógłby się posunąć poza granice swojej codziennej pracy”.
Efektem tych rozważań jest kolekcja utworów Frakkur zebrana na potrójnym wydawnictwie „2000-2004”. Na trzech albumach znajdziemy eksperymentalną muzykę elektroniczną wynikającą z inspiracji i wpływów muzyką ambient, chillout, downtempo, minimal sound, soul-tronica i dub-pop. Muzyką w intrygujący sposób wykorzystującą nietypowo brzmiące sample np. pozytywek, dziecięcych zabawek, instrumentów klawiszowych oraz charakterystyczne natchnione wokalizy Jónsiego.
Generalnie twórczość Frakkur jest bardzo enigmatyczna, sprawia wrażenie ulotnej i kruchej. Muzyka utrzymana jest w wolnym tempie, w sennym klimacie i surrealistycznej atmosferze. Zagadkowa to przestrzeń i urzekająca.
Frakkur :: 2000-2004
1. SFTLB1 05:08
2. SFTLB2 05:45
3. SFTLB3 04:40
4. SFTLB4 05:44
5. SFTLB5 03:31
6. SFTLB6 03:03
7. SFTLB7 03:46
8. SFTLB8 00:39
9. SFTLB9 08:10
10. TB1 05:34
11. TB2 04:17
12. TB3 03:57
13. TB4 04:48
14. TB5 02:27
15. TB6 04:02
16. TB7 02:04
17. TB8 04:45
18. PP1 04:21
19. PP2 03:07
20. PP3 05:48
21. PP4 03:29
22. PP5 05:05
23. PP6 04:46
24. PP7 09:28
Frakkur : website / facebook / bandcamp / spotify