Ku pamięci Kaja Kleina – wyjątkowego singer-songwritera pochodzącego z Wysp Owczych.
Na stronie farerskiej wytwórni Tutl Records możemy przeczytać, że Kaj Klein wydał swój debiutancki solowy album „Skot” w 1986 roku, a następnie wybił się na farerskiej scenie rockowej z zespołem Plastnoist, założonym wraz ze swoim bratem Karlem Antonem Kleinem. Podejmując współpracę z jednymi z najlepszych muzyków w kraju, para wydała dwa albumy cieszące się dużym uznaniem krytyków: „Ypp Bara Øxl” (1995) i „21” (1999). Wydawnictwa te zainicjowały nową generację hard rocka na muzycznej scenie Wysp Owczych.
Kolejne solowe płyty Kaja Kleina – „Hálvt frá hálsi” (2005), „Úr Maskinrúminum” (2007) i „Í andglettinum” (2012) – kontynuowały jego pracę słynącą z gromadzenia wokół siebie wielu utalentowanych muzyków w różnym wieku i poruszających się po różnorodnych gatunkach muzycznych. Ponadto solowe albumy artysty są wyjątkowe również jedynych w swoim rodzaju tekstów wykonywanych w języku farerskim. Także częsta współpraca Kaja Kleina z wielokrotnie nagradzanym farerskim poetą Tóroddurem Poulsenem wywarła pozytywny wpływ i była motywująca dla kolejnych pokoleń artystów, do posługiwania się w swojej twórczości językiem farerskim i śmiałego eksploracyjnego używania języka.
Najnowszy album Kaja Kleina nosi tytuł „Síðsta kvøldmáltíðin” i został on pośmiertnie wydany 1 sierpnia 2020 roku przez wytwórnię Tutl Records. Kaj Klein zmarł 27 sierpnia 2019 roku w Danii, wkrótce po swoich 61-szych urodzinach. Pozostawił po sobie żonę, syna i dwoje wnuków oraz całe pokolenie inspirowanych jego twórczością utalentowanych muzyków.
Wydawnictwo „Síðsta kvøldmáltíðin” stanowi projekt, który Kaj Klein rozpoczął w 2012 roku. Następnie w 2015 roku artysta zaprosił do współpracy progresywny rockowy zespół Bendar Spónir, z którym wspólnie zarejestrował kilka utworów. Nagrania te odbywały się przez 8 dni w domowym studiu Kaja w Danii. Niestety z powodu pogarszającego się stanu zdrowia artysty materiał ten nie został dokończony. Niemniej jednak po tragicznej śmierci Kaja, jego żona Elin Josefina Smith dopilnowała tego, aby album ten został ukończony i wydany. Posiadany materiał został starannie odrestaurowany i dopracowany z pełnym oddaniem przez wieloletniego współpracownika i przyjaciela artysty, Palle Hjortha, który jest jednym z najbardziej cenionych duńskich muzyków. Nad ukończeniem albumu Palle współpracował z wdową po Kaju i wieloma innymi przyjaciółmi artysty. Należy dodać, że Elin Josefina Smith już po śmierci męża znalazła jego zapiski, w sumie 116 notatek, które były pomocne w zakończeniu jego dzieła.
Tytuł albumu „Síðsta kvøldmáltíðin”, który należy tłumaczyć jako Ostatnia Wieczerza, chociaż kojarzy się z biblijną historią w rzeczywistości nawiązuje do wspólnego posiłku, którzy muzycy zjedli podczas nagrań w 2015 roku. Na płycie znalazło się siedem rozbudowanych kompozycji. W trzech z nich usłyszymy jak śpiewa Kaj Klein, zaś w pozostałych pojawia się wokalista Niels Arge Gálan lub swoje teksty recytuje wspomniany wcześniej Tóroddur Poulsen. Za muzyczną oprawę odpowiada oczywiście grupa Bendar Spónir, a w chórkach usłyszymy również Marię Guttesen.
Kaj Klein wraz z muzykami Bendar Spónir wypracowali na płycie „Síðsta kvøldmáltíðin” bardzo intrygujący w kontekście farerskiego rocka styl. Muzyka zwarta na danym wydawnictwie wyraźnie daje nam do zrozumienia, że mamy do czynienia z przedsięwzięciem niezwykle ambitnym, które cechuje wyższy poziom artystyczny. W tej muzyce z pewnością nie chodzi o pretensjonalne wirtuozerskie popisy, a o tworzenie interesującego, sugestywnego klimatu i wprowadzenie niestosowanych wcześniej rozwiązań muzycznych, aranżacyjnych i brzmieniowych. Pod tymi względem „Síðsta kvøldmáltíðin” wypada perfekcyjnie. Album pochodzących z Wysp Owczych muzyków jest złożony i wyrafinowany, przez co każdy ma możliwość znalezienia na nim czegoś ciekawego. Mieszają się tutaj wpływy rocka progresywnego, eksperymentalnego i art rocka, a także psychodelii, bluesa i folku, tworząc zaskakujący i niepospolity smak, w którym odnajdziemy odniesienia do muzyki lat 60-tych i 70-tych.
Kaj Klein i Bendar Spónir stworzyli doskonały rockowy materiał, który jednak nie od razu odkrywa przed słuchaczem wszystkie swoje karty, ale za to szybko przyciąga uwagę wspaniałym magnetycznym klimatem. Nie da się też ukryć, że Farerczycy potrafili stworzyć nietypową i hipnotyzującą muzykę, od której trudno się oderwać. Jednocześnie nie mam wątpliwości, że w trakcie jej tworzenia pomiędzy Kaj’em Klein’em, a pozostałymi muzykami musiała zaitsnieć silna nić porozumienia. Efektem jest odważna, niekonwencjonalna i niepozbawiona eksperymentu płyta. Na „Síðsta kvøldmáltíðin” nie brakuje gęstej, surowej i posępnej atmosfery potęgowanej po pierwsze przez transowe partie gitar i perkusji o plemienno-szamańskiej aurze, a po drugie przez ponuro i nisko brzmiące męskie wokale oraz damskie chórki. Nie brakuje też narkotycznego klimatu i pełnokrwistych psychodelicznych odjazdów – tutaj szczególnie odsyłam do świetnych partii analogowych organ. Poza tym muzycy umiejętnie malują przed nami mroczne, zachmurzone bądź zamglone pejzaże, zarówno jak i rozciągnięte w czasie i przestrzeni krajobrazy natchnione oniryzmem i poetyką.
Krótko mówiąc, „Síðsta kvøldmáltíðin” to jest cholernie ważna dla farerskiej sceny rockowej płyta. Równocześnie to najlepszy dowód na nieśmiertelność muzyki Kaja Kleina.
Kaj Klein / Bendar Spónir :: Síðsta kvøldmáltíðin
1. Slóð 09:47
2. 1. Mai 05:05
3. Blús 04:39
4. Take Away 06:43
5. Kontry 04:58
6. Illuminatimaður 05:10
7. Sól 13:07
Kaj Klein : facebook / spotify