Sumé (ang. „Where?”) to legenda grenlandzkiej sceny muzycznej, zespół uważany za pionierów muzyki rockowej na Grenlandii.
Grupa powstała w 1972 roku w Sorø (Dania) z inicjatywy dwóch muzyków, którzy tam wtedy studiowali – Malik Høegh i Per Berthelsen (wokaliści, gitarzyści i kompozytorzy). Historia mówi o tym, że w 1970 roku Malik (17 lat) był stażystą w Slagese. Pewnego dnia odwiedził kolegę w akademiku w Sorø. Wziął gitarę i zaczął grać kilka utworów. Przez uchylone do pokoju drzwi usłyszał go wtedy Per (20 lat), który wziął swoją gitarę i przyłączył się wspólnego jammowania. Wkrótce w duńskim miasteczku pojawiły się plotki o dwóch utalentowanych gitarzystach z Grenlandii. Panowie zaczęli razem koncertować. W niedługim czasie z tego zalążka narodził się zespół Sumé.
Zespół zainspirowany był amerykańskim rockiem, a także rockiem progresywnym i art rockiem. Muzycy byli również pod wpływem folk rocka. To co wyróżniało ich na tle innych grup to nie tylko muzyka, ale również język grenlandzki, w którym wykonywali swoje utwory. Nie bez znaczenia były także ich teksty. Zawierają one głównie treści krytyczne pod adresem Danii, uważanej za ciemiężyciela Grenlandii. Jednocześnie zwracają uwagę na kulturę i historię Grenlandii. Nawołują do kultywowania tradycji i zachowania własnej tożsamości. Wzywając ludzi do wiary w siebie. Dlatego muzyka Sumé przyczyniła się do pewnego zrywu i rewolucji w dążeniu Grenlandii do odzyskania własnej niepodległości.
Muzykę i teksty tworzone przez Sumé określano jako skrzyżowanie The Beatles i Che Guevary. Muzycy mówią o tym, że swoją działalnością chcieli przebudzić Grenlandczyków z letargu, pewnej stagnacji stagnacji. Chcieli uświadomić im sytuację społeczną i polityczną kraju oraz dodać sił w walce o siebie. Niektórzy zwracali uwagę na to, że to co inni nie potrafili wyrazić samymi słowami bądź o czym nie mieli odwagi mówić, Sumé przekazywali w swojej muzyce ze zdwojoną siłą.
Ich debiutancki album „Sumut” (ang. „Where to?”) ukazał się w 1973 roku najpierw nakładem niezależnej wytwórni Demos, a następnie ULO. Obok Malika Høegha i Per Berthelsena, w podstawowym składzie zespołu byli Hans Fleischer (perkusja) i Erik Hammeken (bas).
Do nagrań zaproszono także wielu gości: Ole Høst (saksofon altowy), Anders Peter Novrman (gitara), Henrik Anthony (bas), Thor Backhausen (organy, flet), Kaj D. Holm (skrzypce), Jørgen Lang (harmonijka).
„Sumut” to pierwszy w historii Grenlandii album rockowy w języku grenlandzkim, który następnie zainspirował całe pokolenia muzyków do tworzenia w ojczystym języku. Jej producentem został Karsten Sommer (Duńczyk, który był założycielem wytwórni ULO oraz managerem Sumé). Co ciekawe płytę przygotowano w sumie w ciągu pięciu dni: trzy dni trwały same nagarnia, a kolejne dwa dni miksowano muzykę.
Płyta od samego początku otoczona była kultem (i tak jest do dziś). Album zakupiło w sumie 20% populacji Grenlandii (to 10 tysięcy sztuk!). Muzyka i teksty Sumé trafiły głęboko do serc i umysłów Grenlandczyków. Muzycy śpiewają na przykład w utworze „Nunaqarfiit”: „Nadszedł czas, by znowu żyć jak Eskimosi, a nie ludzie z zachodu”. Wydaje się, że również wybór okładki samej płyty nie jest przypadkowy. Na froncie znajduje się reprodukcja XIX-wiecznego drzeworytu wykonanego przez Arona z Kangeq przedstawiającego Eskimosa jako myśliwego zabijając duńskiego pana.
Kolejne albumy grupy Sumé były równie udane i dobrze przyjmowane przez fanów: „Inuit Nunnat” (pl. „Kraj Eskimosów”) (1974), „Sume” (1977), „1973-76” (1988).
W 1977 roku rozwiązano działalność grupy. Jednakże co jakiś czas dochodziło do reaktywacji Sumé. Miało to miejsce zazwyczaj w ramach jakiegoś wyjątkowego koncertu, czy na przykład przy okazji nagrania ich nowego albumu „Persersume” (ang. „Snowdrift”) w 1994 roku, który był setnym egzemplarzem wydawnictw wydawanych przez wytwórnię ULO.
Muzyka Sumé brzmi naturalnie i szczerze. Mimo, że teksty są poważne, to sama muzyka jest przyjemna i wpadająca w ucho. Wyjątkowe tutaj jest także brzmienie języka grenlandzkiego i rodzimych idiomów. Ponadto nie można zapominać o ciekawych, progresywnych motywach i elementach jakie muzycy wplatają w swój rock. Wprawdzie podstawowy trzon ich muzyki stanowią gitary i perkusja, ale zespół śmiało korzysta również z innych instrumentów: skrzypce, saksofon, flet, organy, i in.
W dniu 10 września 2014 roku w Grenlandii (16 października – duńska premiera) swoją premierę miał film dokumentalny „Sumé – lyden af en revolution” (ang. „Sumé – the sound of a revolution”) w reżyserii Inuk Silis Høegh. Film z jednej strony ukazuje historię grupy Sumé, a z drugiej walkę Grenlandii o niezależność polityczną. Film ma za zadanie pokazać skąd pochodzą Grenlandczycy i co tak naprawdę jest ważne dla tej społeczności. Swoją fabułą daje podwaliny do dalszej dyskusji.
Przy okazji tego filmu pojawił się również soundtrack z muzyką Sumé. Pełna rekomendacja.
Sumé :: The sound of a revolution
1. Imigassaq
2. Pilerineq-Tikinneq
3. Upernaaq
4. Aasarisseruttoraa
5. Piffiit Nutaat
6. Nunaqarfiit Nappaqqillugit
7. Inuuneq
8. Takornartaq
9. Qanoq Inuuguvit
10. Qullissat
11. Ukiaq
12. Nalunaarasuartaat Toquvoq
13. Inuit Nunaat
14. Ikinngutingaa
15. Sisimiut
16. Kalaaliuvunga
17. Qaallorimmi Illinersiorataa
Sumé : facebook
Polecamy grenlandzką wytwórnię muzyczną Atlantic Music Aps