XII Festiwal Kultur Europy
ISLANDIA
19-24 X 2019
XII edycja kameralnego festiwalu kultur organizowanego przez Dom Bretanii i przybliżającego nieoczywiste miejsca na mapie Europy.
Tematem festiwalu będzie Islandia, nordycki kraj i wyspa na Atlantyku leżąca tuż pod północnym kręgiem polarnym, w której rodziły się pierwsze skandynawskie sagi. Lodowa i zarazem wulkaniczna wyspa, której ponad połowa mieszkańców wierzy w elfy, słynie z gorących źródeł, gejzerów, malowniczych lodowców, bazaltowych klifów czy z zorzy polarnej i przyciąga co roku rzesze turystów.
Pandemia wprowadziła w stan zawieszenia rosnącą popularność tego kraju wśród Polaków, którzy są tam najbardziej liczną mniejszością – ponad 20 000 osób na ok. 360 000 mieszkańców tej mało zaludnionej wyspy. Warto wiedzieć, że pierwszy przewodnik w języku polskim po Islandii, będący także jednym z najstarszych jej opisów, ukazał się w 1638 roku w Wielkopolsce. Jego autorem był brat czeski Daniel Vetter – podróżnik i drukarz z Leszna.
Ze względu na sytuację sanitarną, festiwal odbędzie się w trybie hybrydowym – wykłady i spotkania będą miały miejsce online, na filmy islandzkie zaprosimy do kina Muza, a w klubie Blue Note wystąpi gwiazda islandzkiego jazzu Sunna Gunnlaugs, która przyjedzie do Poznania ze swoim trio. Koncert będzie transmitowany online.
19.10. (poniedziałek) g. 19.00 ONLINE (ZOOM)
„Poznań-Reykjavik” – spotkanie online z Pawłem Bartoszkiem – Przewodniczącym Rady Miasta Reykjaviku , z udziałem Grzegorza Ganowicza – Przewodniczącego Rady Miasta Poznania i Franka Sterczewskiego – posła na Sejm RP. Prowadzenie: dr Przemysław Czarnecki (Katedra Skandynawistyki UAM).
Pochodzący z Poznania Paweł Bartoszek przyjechał na wyspę w wieku 9 lat. Kształcił się na Islandii, w 2005 roku ukończył matematykę na Uniwersytecie Islandzkim. W latach 2016-17 był posłem w Islandzkim Zgromadzeniu Konstytucyjnym. Jest współautorem (wspólnie ze swoim ojcem Stanisławem i siostrą Martą) Szkolnego słownika polsko-islandzkiego i islandzko-polskiego. Od czerwca 2019 roku jest Przewodniczącym Rady Miasta Reykjaviku z ramienia liberalnej partii Viðreisn (Odrodzenie).
20.10. (wtorek) g. 18.00 – ONLINE (Facebook)
Wernisaż wystawy akwareli Claude’a Marchalota pt. „Islandia. Droga nr 1: Kartki z podróży”. 
Cykl akwarel Claude’a Marchalota, oceanologa i artysty plastyka z Bretanii, jest subiektywnym przewodnikiem po Islandii z autorskimi komentarzami. Prace są efektem podróży artysty, którą odbył w 2014 roku dookoła Islandii drogą numer 1, która tworzy obwodnicę wyspy. W 2016 roku akwarele zostały pokazane w centrum sztuki la Maison de la Fontaine w Breście.
Islandia była dla Claude’a Marchalota, który długie lata zajmował się zawodowo badaniami oceanicznymi, miejscem, o którym marzył. Jak mówi: „Pejzaże Islandii są wspaniałe, mają magiczną aurę, którą tworzą: śnieg, fumerola i ogień, wulkany, morze, fiordy, lodowce, równiny aluwialne. Jest to dantejskie. Malowanie tego nigdy się nie nudzi i trudno mi było przestać. Na miejscu odkryłem, nieco wzruszony, widoczne ślady historii, którą we Francji nazywamy „epopeją islandzką”. Mowa o połowach dorsza przez bretońskich rybaków na tutejszych wodach. Za ich sprawą nawiązywały się serdeczne kontakty pomiędzy Bretończykami i Islandczykami., które trwają do dziś. Namalowałem m.in. szpital „francuski” znajdujący się na wybrzeżu południowo-wschodnim”.
Wystawa czynna w dn. 20.10.- 13.11.2020, we wtorki i czwartki w g. 10-18 oraz w pozostałe dni tygodnia (poza weekendami), po uprzednim umówieniu, w g. 9-17.
Wstęp wolny
20.10. (wtorek) g. 18.30 – ONLINE (Zoom)
„Dookoła Islandii – zimowa podróż drogą numer 1” – spotkanie online (na zoomie) z Arturem Gorzelakiem, podróżnikiem, sportowcem, autorem książek podróżniczych.
Dowiemy się, dlaczego wysiadając z samochodu warto wiedzieć, w którą stronę wieje wiatr? Do czego Islandczycy wykorzystują gorącą źródlaną wodę? A także jakim smakołykiem zajadli się Bill Clinton, a także Robert Makłowicz w stolicy Islandii. Wspólnie odwiedźmy krainę 10000 wodospadów.
Artur Gorzelak – podróżnik, aktywny sportowiec, od 20 lat trenuje judo, biega maratony, autor książek podróżniczych: „Pod bieguny”, „W judodze na rowerze. Japońsko-koreańska przygoda na dwóch kółkach”, “Zostawieni na lodzie. Piesza przeprawa przez Bajkał”, „Made in Taiwan, czyli rowerem przez ojczyznę rowerów”.
21.10. (środa) g. 18.00 – ONLINE (ZOOM)
„Islandia jest (z) kobietą? – o sytuacji kobiet na wyspie” – wykład Emiliany Konopki
Mówi się, że Islandia to raj dla kobiet. Już w sagach islandzkich czyta się o dzielnych i niezależnych wikinkach, a w historii najnowszej zapisało się wiele znakomitych Islandek. Jeszcze kilka lat temu polskie media wspominały jednodniowy strajk kobiet islandzkich, który zatrząsnął całą Wyspą. Dziś Islandki stały się symbolem walki o równouprawnienie, parytety, sprawiedliwy podział obowiązków i godne zarobki. Wciąż jednak uważają, że pozostaje wiele do zrobienia.
Emiliana Konopka, absolwentka historii sztuki oraz skandynawistyki, autorka strony o Islandii Utulę Thule (www.utulethule.pl). Współredaktorka tomu „Antologia naukowa. Islandia: Język. Naród. Natura”. Wieloletnia miłośniczka islandzkiej kultury i sztuki, poświęca jej zgłębianiu teksty naukowe oraz popularnonaukowe. Stypendystka MKiDN „Kultura w sieci”, w ramach którego realizowała swój projekt UTULĘ THULE MÓWI O SZTUCE PÓŁNOCY.
22.10. ISLANDZKI TANI CZWARTEK w Kinie Muza / Cena biletu 10 zł
16.00 W cieniu drzewa (89′), reż. Hafsteinn Gunnar Sigurðsson (2017)
Przedmieścia Reykjaviku, świeże powietrze, cisza, spokój i idealnie przycięte, zielone trawniki. Sielankowa atmosfera nie może trwać jednak wiecznie: na jednym z osiedli wybucha sąsiedzki konflikt. Kością niezgody jest należące do Baldvina i Ingi stare, wielkie drzewo, które rzuca cień na ogród Eybjorg i Konrada. Błahy problem urasta do absurdalnych rozmiarów, uprzejmym do tej pory sąsiadom puszczają nerwy, a dzikie emocje biorą górę nad zdrowym rozsądkiem. Tajemniczy sprawca przekłuwa opony samochodu, a zwierzęta domowe zaczynają znikać w niewyjaśnionych okolicznościach. Konieczne staje się zainstalowanie kamer monitoringu. Pojawia się także plotka, że sąsiada widziano z piłą łańcuchową.
18.00 Kobieta idzie na wojnę (101′), reż. Benedikt Erlingsson (2018)
Halla mieszka w małym miasteczku i na co dzień jest dyrygentką lokalnego chóru. Nikt nie podejrzewa, że zawsze uśmiechnięta i pełna pozytywnej energii Halla po godzinach prowadzi drugie życie. Ukrywając się pod pseudonimem „Kobieta z Gór”, niczym superbohaterka wypowiada walkę potężnemu koncernowi, który stanowi zagrożenie dla islandzkiego środowiska.
20.15 Daleko od Reykjaviku (92′), reż. Grímur Hákonarson (2019)
Film rozgrywa się w zachwycających pejzażach Islandii, koncentrując się wokół wiejskiego życia, którego rutyną wstrząsają nieoczekiwane zdarzenia, a w ich centrum znajdzie się – do tej pory łagodna i pokorna – Inga. Kiedy z jej życia niespodziewanie zniknie mąż, a bohaterka odkryje jego tajemnice, smutek zamieni się w gniew skierowany przeciwko lokalnej wspólnocie. Po raz pierwszy w życiu Inga zaprotestuje i stanie do samotnej walki – i to z potężnym przeciwnikiem. Wychowana pośród surowej natury Inga odkrywa, że przez lata wyrzeźbiła ona także jej charakter. I że w lokalnej społeczności nie ma dla niej świętych krów.
23.10. (piątek) g. 19 klub Blue Note & transmisja LIVE ONLINE (Facebook)
Koncert Sunna Gunnlaugs Trio
„Songs from Iceland”
Sunna Gunnlaugs – fortepian
Þorgrimur Jónsson – kontrabas
Scott Mac Lemore- perkusja
Pianistka jazzowa i kompozytorka Sunna Gunnlaugs ma w swym kraju status gwiazdy. Jej Trio (S.Gunnlaugs – fortepian, B.Jónsson – kontrabas, Scott Mac Lemore- perkusja) koncertuje w najlepszych salach Stanów Zjednoczonych, Kanady i Europy, a sygnowane jej nazwiskiem płyty mają światową sprzedaż i docierają na szczyty jazzowych rankingów.
Sunna Gunnlaugs (ur.1970) studiowała jazz w USA, następnie przez ponad dekadę była aktywna na scenie jazzowej Nowego Jorku. W 2005 roku wróciła na Islandię i została dyrektorką artystyczną Reykjavik Jazz Festival. W swej karierze nagrała 11 albumów, współpracowała z wieloma wybitnymi muzykami jazzowymi. Artystka tworzy i wykonuje jazz kontemplacyjny, emanujący islandzkim spokojem, pełen elegancji i dbałości o brzmienie każdego dźwięku. New York Times napisał „Wydaje się, że znakomici muzycy należą obecnie do najbardziej widocznego „towaru eksportowego” Islandii, a pianistka Sunna Gunnlaugs jest dowodem, że jazz jest tak samo częścią muzycznego krajobrazu wyspy, jak pop w wydaniu Björk czy SigurRos”. Trio Sunny Gunnlaugs wykona „Songs from Iceland’, z płyty pod tym tytułem wydanej w 2009 roku.
Bilety 40 zł
Sprzedaż: bilety24.pl
Koncert będzie transmitowany na żywo na fanpage’u Domu Bretanii (Facebook Live https://www.facebook.com/dom.bretanii) – dostęp bezpłatny!
Fragment Sagi o Njalu w manuskrypcie Möðruvallabók (ok. 1350)
24.10. (sobota) g. 16.00 – ONLINE (Zoom)
„Wierszem i mieczem – o sagach staroislandzkich” – wykład online dr. Przemysława Czarneckiego
Sagi staroislandzkie to jeden z najcenniejszych zabytków literatury średniowiecznej Islandii. Dla współczesnych Islandczyków są bardzo ważnym łącznikiem z historią i przeszłością. Nadal są chętnie czytane, wznawiane i analizowane. Dowiemy się, czym są sagi, jaką mają strukturę i jakie są ich podgatunki. Przyjrzymy się również najważniejszym bohaterom sag – wikingom, skaldom, walecznym wojownikom i silnym kobietom. Spróbujemy zrozumieć motywacje ich działań, sposób myślenia, system wartości. Tłem naszej opowieści będzie średniowieczna Islandia, od momentu kolonizacji wyspy do ukształtowania się samodzielnego i niezależnego społeczeństwa.
dr Przemysław Czarnecki – norwegista i islandysta, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Skandynawistyki UAM oraz współpracownik Zakładu Skandynawistyki USWPS. Miłośnik Skandynawii, w szczególności jej wyspiarskiej części (Islandia i Wyspy Owcze).
Organizator
Dom Bretanii – Fundacja Poznań – Ille-et-Vilaine
Stary Rynek 37, 61-772 Poznań
tel. 61 851 68 51
www.dombretanii.org.pl
https://www.facebook.com/dom.bretanii
* materiały promocyjne organizatora